یکی از موضوعاتی که در دستور کار محققان و علاقمندان امنیت پژوهی قرار میگیرد، بررسی و تبیین مؤلفهها و مقولات کلیدی بحث امنیت است. نوشتار حاضر با توجه به اهمیت این مؤلفهها، درصدد بازشناسی تعدادی مهم از این موارد از منظر مکتب امنیتی رئالیست و مکتب امنیتی امام خمینی) است که ایشان ضمن به چالش کشیدن همۀ مکاتب مادی، ماهیت انسان را ترکیبی از نیروهای خیر و شر میداند و با توجه به اینکه انسان به تقویت کدام بعد وجودی خویش بپردازد، روابط بینالملل مشحون از جنگ یا صلح و امنیت یا ناامنی خواهد بود.
در این نوشتار تلاش شده است که تعدادی از مؤلفههای امنیت مشخص و از منظر این دو مکتب تبیین شده و سرانجام بین ایندو دیدگاه مقایسهای صورت گیرد. بر این اساس، ویژگیهای نظریه امنیتی این دو مکتب، در محورهای مفهوم، ابعاد، مرجع، سطح امنیت، بحث خودی و غیرخودی، روشهای تحصیل امنیت و راهکارهای استراتژیک امنیتی توضیح داده شده و در اخیر مقایسهای بین این دو دیگاه صورت گرفته است.