مبانی فقهی استقلال و رفع وابستگی در حوزه‌های فرهنگ و سیاست (مبانی فقهی استقلال فرهنگی و سیاسی)
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دکتری فقه سیاسی جامعة المصطفی العالمیة
2 دکتری فقه سیاسی جامعة المصطفی العالمیة
چکیده
استقلال فرهنگی و سیاسی به‌منظور پیشرفت و توسعه مملکت و آزادی عمل در رفتار منطبق با هنجارها و ارزش‌ها، از اموری است که در احیای هویت و موجودیت یک ملت امر مسلم و حتمی است. زیرا تحقق سایر اهداف ملی به نحوی تابع تحقق استقلال فرهنگی و سیاسی به معنای واقعی آن می‌باشد. کارکردهای کلانی چون امنیت و یکپارچه سازی ملی، استمرار یا تثبیت آن و همچنین توسعه و رفاه ملی بعد از این مرحله امکان‌پذیر گشته و ملت و حکومتی در یک جامعه می‌تواند به جای استعمارگران و سلطه‌گران، زمام حکومت و قدرت را در دست گرفته به اصلاح امور بپردازد که از لحاظ فرهنگی و سیاسی مستقل باشد.
با توجه به اهمیت گفتار فوق، «مبانی فقهی استقلال در حوزه فرهنگ و سیاست» مسأله‌ای است که پژوهش حاضر، به منظور شناسایی جایگاه آن از دیدگاه فقه اسلامی، با بهره‌گیری از روش تحلیلی- توصیفی کوشیده است آن را در دو محور مبانی فقهی استقلال فرهنگی و مبانی فقهی استقلال سیاسی مورد بررسی قرار دهد. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که لزوم حفظ استقلال فرهنگی و سیاسی در منابع دینی مورد تاکید فراوان قرار گرفته است و ادله متعددی به صیانت از فرهنگ و نظام اسلامی در برابر بیگانگان اشاره دارد که مهمترین مبانی و ادله فقهی مورد استناد در این تحقیق عبارتند از: قاعده نفی سبیل، قاعده ضرورت ارشاد جاهل، تعظیم شعائرالهی، مقابله با کتب ضلال و تصانیف بیگانگان، مبارزه با تهاجم فرهنگی، رفع ولایت کفار، دفاع از کیان اسلام، حفظ نظام، قاعده عزت مسلمین، امر به‌معروف و نهی از منکر و سایر دلایلی که هر کدام از اینها می‌تواند به خوبی لزوم وجود استقلال فرهنگی و سیاسی در جامعه و صیانت از آن را اثبات نماید.
با توجه به اهمیت گفتار فوق، «مبانی فقهی استقلال در حوزه فرهنگ و سیاست» مسأله‌ای است که پژوهش حاضر، به منظور شناسایی جایگاه آن از دیدگاه فقه اسلامی، با بهره‌گیری از روش تحلیلی- توصیفی کوشیده است آن را در دو محور مبانی فقهی استقلال فرهنگی و مبانی فقهی استقلال سیاسی مورد بررسی قرار دهد. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که لزوم حفظ استقلال فرهنگی و سیاسی در منابع دینی مورد تاکید فراوان قرار گرفته است و ادله متعددی به صیانت از فرهنگ و نظام اسلامی در برابر بیگانگان اشاره دارد که مهمترین مبانی و ادله فقهی مورد استناد در این تحقیق عبارتند از: قاعده نفی سبیل، قاعده ضرورت ارشاد جاهل، تعظیم شعائرالهی، مقابله با کتب ضلال و تصانیف بیگانگان، مبارزه با تهاجم فرهنگی، رفع ولایت کفار، دفاع از کیان اسلام، حفظ نظام، قاعده عزت مسلمین، امر به‌معروف و نهی از منکر و سایر دلایلی که هر کدام از اینها می‌تواند به خوبی لزوم وجود استقلال فرهنگی و سیاسی در جامعه و صیانت از آن را اثبات نماید.
کلیدواژه‌ها
)